اجرای تعزیه 100 ساله در شهری که متعلق به برادر امام رضاست + فیلم و تصاویر

از آن سال که حاج حسین آتشی زیر درختان انگور عسکری خانه‌اش در شهر جوپار، شهری که متعلق به برادر امام رضا (ع) است، شمرخوانی می‌کرد، حدود 100 سال گذشته، اما چراغ این تعزیه هنوز روشن است.

همایش های زعفران – کرمان؛ مهسا حقانیت: چند سالی‌ست که دست تقدیر من را با سمیه آتشی یکی از دختران هنرمند کرمانی آشنا کرده است، او چند باری برایم از مراسم خانه آبا و اجدادی‌اش در شهر جوپار برای آقا امام حسین(ع) تعریف کرده بود، اما تا شب شهادت امام رضا(ع) که وسط حیاط خانه‌باغ قدیمی‌شان ایستاده بودیم و از عطر چوب‌های سوخته زیر و روی دیگ آبگوشت و جریان آب روان میان خانه‌باغ پدری‌اش لذت می‌بردم، رازهای این مجلس را نمی‌دانستم. این شاهزاده برادر امام رضا (ع) است جمعه آخر شهریور ماه موعد برگزاری مجلس عزاداری امام حسین (ع) در خانه خاندان آتشی‌های جوپار است و جمعه امسال هم مصادف شده با شب شهادت آقا علی بن موسی الرضا (ع)، شهر جوپار هم متعلق به شاهزاده حسین (ع) برادر امام رضاست.

مزار مطهر شاهزاده حسین (ع) برادر بزرگوار امام رضا (ع) در شهر جوپار قرار دارد حدود ۲۰ دقیقه زمان لازم است تا از شهر کرمان به شهر جوپار برسی،گنبد فیروزه‌ای شاهزاده حسین(ع) با آن خط‌های سفید مثل نگین فیرزه بزرگی در دل شهر جوپار دلبربایی می‌کند، سلامی به آقا می‌دهیم و بعد به سمت خانه آقای آتشی در خیابان شریعتی می‌رویم. این مرد دلباخته آقا سیدالشهدا (ع) بود هنوز مجلس عزاداری شروع نشده که به خانه می‌رسیم، بخش وسیعی از یک کوچه بزرگ که طول و عرض زیادی دارد را فرش کرده‌اند، منبر در بین قسمت زنانه و مردانه قرار داده شده است و در انتهای کوچه و پشت دیوار خانه آتشی‌ها بساط چای آتشی را برقرار کرده‌اند. پیرمردی با موهای سفید و لباس‌های مشکی به دیوار پشت منقل چای تکیه داده است، طعم خوشمزه چای آتشی را با نگاه کردن به چند قوری بزرگ چینی و کتری طلایی آب جوش روی منقل هم می‌توانم حس کنم.

وارد خانه‌باغ آقای آتشی می‌شوم، سمیه‌خانم، مادر و خواهر و برادرش  در حال جنب و جوش برای پذیرایی از مهمانان آقا اباعبدالله الحسین(ع) هستند، او مرا به پدرش معرفی می‌کند، دقایقی بعد در حالی که بوی کنده‌های سوخته زیر و روی دیگ آبگوشت امام حسینی توی حیاط زیبای خانه‌باغ مشامم را قلقلک می‌دهد و با چشمم جریان آب روان وسط خانه را دنبال می‌کنم، کربلایی محمد آتشی برایم تعریف می‌کند: « این مجلس یک قرن سابقه دارد، پدر خدابیامرزم موقع انگورهای عسکری در برج سه «خردادماه» مجلس تعزیه را برگزار می‌کرد، قانون و مقررات خودش را داشت، ایمان قوی‌تری هم نسبت به ما داشت». «65 ساله‌ام، از زمانی به عقل و هوش آمدم، وقتی چهار، پنج ساله بودم، این تعزیه را به یاد دارم. رفقای بابا می‌گفتند: بابات موسس این تعزیه شهر جوپار بوده است».

آقای کربلایی محمد آتشی، چراغ مجلس تعزیه 100 ساله جوپار را روشن نگه داشته است «پدرم سال ۶۱ فوت کرد، وقتی که ۸۴ ساله بود، مخالف‌خوان تعزیه بود و شبیه‌خوانی شمر را می‌کرد. خودم هم از ۳۵ سالگی شمرخوانی می‌کنم، یعنی از ۳۰ سال قبل». «گروهی داشتیم و تعزیه‌های مجلس خودمان را اجرا می‌کردیم، خیلی‌ها اینجا حاجت گرفتند، چند سالی‌ست که بچه‌های گروه تعزیه ده‌زیار می‌آیند و تعزیه را اجرا می‌کنند». «قدیم‌ها پذیرایی مجلس تعزیه خانه ما در حد تعزیه‌خوانان بود و با آبگوشت امام حسینی و یا برنج از آنها پذیرایی می‌کردیم، اما حالا سفره برای همه عزاداران پهن می‌شود و آبگوشت امام حسینی را توزیع می‌کنیم». برادرم از غصه امام فوت کرد «بعد از فوت پدر، «اکبر»، برادر بزرگم برگزاری مجلس را برای ۱۱ سال به‌دست گرفت، برادرم خیلی وابسته به امام خمینی(ره) بود، در تدارک کارهای اولین سالگرد ارتحال امام بود که در همان هیأت جلوی گلزار شهدا سکته کرد و به رحمت خدا رفت» «از سال ۷۲ مجلس را من و بچه‌هایم برگزار می‌کنیم، همان مراسم سنتی را پیش گرفته‌ایم تا خواسته پدر و مادرم را اجرا کنیم. پدرم عاشق امام حسین(ع) بود، مادرم بعد از فوت پدر برایم تعریف کرد: بابات در محرم و صفر بعد از اذان صبح به پشت‌بام می‌رفت و زیارت عاشورا را می‌خوانده است». مادرم دوست داشت «پرندگان» همسایه ما باشند «پدرم معمار شهرداری بود، خانه کوچکتری نزدیک حرم شاهزاده حسین(ع) جوپار داشتیم، آب روان هم در آن خانه نبود. مادرم تعریف می‌کرد: این خانه و آب روان را از امام حسین(ع) خواستم، گفتم خانه‌ای به من بده که دو نهر آب داشته باشد، یکی از اول خانه بیاید و دیگری از آخر خانه بیرون برود و همسایه‌های ما هم پرنده‌ها باشند. حدود ۷۰ سال است که این خانه را پدرم ساخته است، هم آب روان دارد و هم «پرندگان» همسایه ما هستند».

تصویر زنده یاد حاج حسین آتشی بنیان گذار تعزیه جوپار «این مجلس تعزیه ۱۰۰ ساله را برای امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) و بعد هم بخاطر بابا ادامه می‌دهم، قدیم‌ترها مجلس را در ۵ جمعه برگزار می‌کردیم، بخاطر مسائل اقتصادی شد سه تا مجلس و حالا هم یکی شده است و امیدواریم بتوانیم همین یک مجلس را ادامه دهیم». دومین راز مجلس عزاداری خانه آتشی‌ها چه بود؟ به کوچه برمی‌گردم، زمان اجرای تعزیه می‌رسد، صدای موزیک تعزیه بلند می‌شود، ابتدا موافق‌خوان‌ها یا همان امام‌خوان‌ها با لباس‌های سبز و سیاه می‌آیند و بعد هم مخالف‌خوان‌ها یا شمرخوان‌ها با لباس‌های زرق و برقدار قرمز. معین‌البکاء که تعزیه‌گردان است، مجلس را با صدای خوش خود از سوز دل حضرت زینب (س) آغاز می‌کند.

ثارالله انکوتی مسؤول گروه تعزیه حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار که از همکاران رسانه‌ای ماست، قبل از آغاز مخالف‌خوانی‌اش از دومین راز مجلس عزاداری خانه آتشی‌ها پرده برمی‌دارد. او می‌گوید: «کمتر جایی را در استان کرمان داریم که مجلس عزاداری را برای تعزیه وقف کرده باشند، اما خاندان آتشی این مراسم را وقف تعزیه کرده‌اند و ان‌شاء‌الله این نیت و موقوفه همچنان در نسل آتشی ادامع یابد و در خانه امام حسین (ع) خدمت کنند». انکوتی می‌گوید: «مجلس تعزیه بازار شام و شهادت حضرت رقیه (س) را امشب هیئت تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار با حضور ذاکرانی از هوتک، ریحان‌شهر و فرح‌آباد اجرا می‌کنند».